Nói đến Đà Lạt, hình ảnh đầu tiên ai cũng nhớ đó là hồ Xuân Hương thơ mộng nằm giữa trung tâm thành phố. Nơi đây có nhà hàng Thủy Tạ nổi tiếng soi bóng xuống mặt hồ xanh biếc ngót trăm năm qua. Xưa kia hồ Xuân Hương có tên gọi là Hồ Lớn (Grand Lac) được bắt đầu xây dựng vào năm 1919 do sáng kiến của công sứ Cunhac và kỹ sư công chính Labbé bằng cách làm một con đập chặn ngang dòng suối Cam Ly. Để tạo cảnh quan hấp dẫn cho trung tâm Đà Lạt, khi đó kiến trúc sư Hébrard đã cho đắp một đảo nhỏ hình oval để tạo nét duyên dáng cho mặt hồ. Đây là điểm kết nối không gian của trục đường dạo từ khách sạn Palace tiếp cận với mặt hồ Xuân Hương.
Thủy Tạ trên hồ Xuân Hương là một kiến trúc không lớn nhưng độc đáo, nhìn từ xa giống như một chiếc du thuyền màu trắng, đang thả neo, nổi bật trên nền xanh mặt nước hồ thu. Đầu tiên, Thủy Tạ là một ngôi nhà sàn bằng gỗ xinh xắn để đón khách du dừng chân câu cá. Khoảng thập niên 30 của thế kỷ XX, nhà Thủy Tạ được xây dựng với chức năng là một câu lạc bộ dưới nước (bơi lội, chèo thuyền...), kiến trúc có hình giống một tổ ếch (grenouillière), cấu trúc thanh thoát, bay bổng trên mặt nước. Do nhiều nguyên nhân, phong trào thể thao, bơi lội ở Đà Lạt không phát triển, nhà Thủy Tạ được giao cho nhà thầu tu sửa, khai thác như một quán giải khát. Sau ngày giải phóng Đà Lạt (3/4/1975), nhà Thủy Tạ được chỉnh trang trở thành một nhà hàng café giải khát do Công ty cổ phần Du lịch Lâm Đồng quản lý.
Hồ Xuân Hương là một hồ nhân tạo rộng khoảng 25 ha, chu vi khoảng 5 km, phong cảnh nơi đây yên bình, êm ả. Xung quanh hồ có rừng cây, thảm cỏ, vườn hoa bao bọc. Đường dạo quanh hồ luôn có người, xe qua lại. Mặt hồ xanh thắm, màu mây in bóng... thấp thoáng bóng dáng những pedalo (vịt đạp) chở trong lòng những cặp tình nhân nhẹ trôi trên mặt hồ êm ả.
Hồ Xuân Hương còn được ví như viên ngọc, lá phổi xanh của Đà Lạt. Nơi mà bất cứ du khách nào tới Đà Lạt cũng muốn dạo chơi để cảm nhận được những cung bậc tình cảm của riêng mình với Đà Lạt, với cao nguyên thơ mộng. Ngoài thú đi xe ngựa, bạn có thể thả bộ hoặc đạp xe quanh hồ để hưởng thụ cảm giác yên bình, hít căng lồng ngực bầu không khí trong lành thoảng mùi hoa thơm, cỏ lạ ... xua tan đi những mệt nhọc đời thường. Dạo một vòng quanh hồ qua công viên Yersin, vườn hoa thành phố, Đồi Cù, ... rồi bạn dừng chân nơi Nhà hàng Thủy Tạ, thưởng thức hương thơm đậm đà của ly café Đà Lạt, thả hồn đón cơn gió mơn man, dịu nhẹ thổi lên từ măt hồ gợn sóng.
Vào mùa xuân, đến với hồ Xuân Hương, du khách sẽ được mãn nhãn ngắm nhìn hoa Mai Anh Đào nở rộ trong ánh nắng hanh vàng của tiết xuân Đà Lạt. Cuối xuân đầu hạ tháng ba, phượng tím lại lung linh soi bóng xuống mặt hồ trầm lặng, thu hút khách du.
Nhà hàng Thủy Tạ, một công trình kiến trúc độc đáo, một chỉnh thể hoàn mỹ giữa trung tâm thành phố Đà Lạt, mãi là niềm tự hào của người dân Đà Lạt hiền hòa, thân thiện.
LƯƠNG NGUYÊN MINH
