Bài 2: Lộ trình nào sau bao lần lỗi hẹn?

Lâm Đồng đang nỗ lực hiện thực hóa hai dự án cao tốc trọng điểm Dầu Giây - Liên Khương, hứa hẹn sẽ mở ra "cánh cửa" phát triển mới cho tỉnh. Tuy nhiên, bài toán vốn đầu tư đang trở thành "rào cản" lớn. 

• NHÀ ĐẦU TƯ ĐỀ NGHỊ TĂNG VỐN NHÀ NƯỚC

Dự án Tân Phú - Bảo Lộc được thực hiện theo hình thức đối tác công - tư (PPP), có tổng mức đầu tư 17.200 tỷ đồng, trong đó vốn nhà nước tham gia 6.500 tỷ đồng (tương đương 38% tổng mức đầu tư). Dự án Bảo Lộc - Liên Khương có tổng mức đầu tư sơ bộ giai đoạn 1 là khoảng 19.521 tỷ đồng, trong đó nguồn vốn từ ngân sách nhà nước chiếm khoảng 39,76% tổng mức đầu tư sơ bộ giai đoạn 1.

Tuy nhiên, cả 2 dự án này các nhà đầu tư đều đang đề nghị Lâm Đồng nghiên cứu và bố trí thêm vốn ngân sách nhà nước. 

Cụ thể, đối với Dự án đầu tư xây dựng đường Cao tốc Tân Phú - Bảo Lộc thực hiện theo phương thức đối tác công - tư (PPP), có chiều dài khoảng 66 km, đi qua hai tỉnh Lâm Đồng và Đồng Nai. Theo chủ trương được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ban đầu dự án có tổng mức đầu tư 17.200 tỷ đồng, trong đó phần vốn nhà nước tham gia 6.500 tỷ đồng (tương đương 38% tổng mức đầu tư), nhà đầu tư góp vốn chủ sở hữu 1.605 tỷ đồng và huy động các nguồn vốn khác khoảng 9.095 tỷ đồng. 

Đến nay, do cập nhật lại đơn giá bồi thường, giải phóng mặt bằng theo quy định của Nhà nước, cơ cấu tổng mức đầu tư dự án đã có sự thay đổi so với chủ trương đầu tư được duyệt, tổng mức đầu tư dự án tăng lên thành 18.120 tỷ đồng, trong đó ngân sách nhà nước tham gia 6.500 tỷ đồng, tương đương 35% (không đổi so chủ trương đầu tư ban đầu), nhưng vốn do nhà đầu tư góp và huy động tăng lên khoảng 11.620 tỷ đồng (tăng 920 tỷ đồng so chủ trương đầu tư ban đầu). 

Dự án Bảo Lộc - Liên Khương, mới đây đã được tỉnh phê duyệt điều chỉnh cơ cấu nguồn vốn đầu tư theo phương thức đối tác công tư (giai đoạn 1). Tổng mức đầu tư sơ bộ giai đoạn 1 của dự án là khoảng 19.521 tỷ đồng. Trong đó, nguồn vốn từ ngân sách nhà nước chiếm khoảng 39,76% tổng mức đầu tư sơ bộ giai đoạn 1, ước tính là 7.761 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách địa phương bố trí 1.500 tỷ đồng trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, ngân sách Trung ương đóng góp 2.500 tỷ đồng. Số vốn còn lại, tương đương 3.761 tỷ đồng, dự kiến sẽ được tỉnh bồi thường bằng việc giao đất cùng mục đích sử dụng đất.

Dự án này có tổng vốn huy động từ các nhà đầu tư là khoảng 11.760 tỷ đồng, chiếm 60,24% tổng mức đầu tư sơ bộ giai đoạn 1. Trong số này, phần vốn chủ sở hữu tối thiểu của các nhà đầu tư là khoảng 1.764 tỷ đồng, chiếm 15% tổng mức đầu tư (không bao gồm vốn ngân sách nhà nước), và vốn huy động từ các nguồn khác là khoảng 9.996 tỷ đồng, chiếm 85% tổng mức đầu tư (không bao gồm vốn ngân sách nhà nước).

Tuy nhiên, hiện tại, cả hai dự án này, các nhà đầu tư đều đang kiến nghị Lâm Đồng nghiên cứu, bố trí thêm vốn ngân sách nhà nước tham gia vào dự án để tăng tính khả thi cho dự án, cụ thể là tăng tỷ lệ vốn ngân sách lên từ 49% đến 50%. Theo lý giải của các nhà đầu tư thì hiện tại tỷ lệ góp vốn của nhà nước đối với dự án còn thấp. 

Tại buổi làm việc mới đây giữa tỉnh với nhà đầu tư, bà Phạm Thị Tường Vân - Giám đốc Sở Tài chính Lâm Đồng, cho biết tỉnh có thể cân đối vốn bằng cách tạm thời sử dụng các nguồn vốn đầu tư công khác. Tuy nhiên, việc này sẽ ảnh hưởng đến các dự án đầu tư công khác của tỉnh. 

"Tỉnh có thể cân đối được nguồn vốn trong điều kiện cần phải ưu tiên cho việc làm cao tốc, nhưng như vậy thì nhiều dự án khác cũng đang chờ vốn sẽ phải lùi sang những giai đoạn sau. Bên cạnh đó, cân đối vốn nhà nước thì cũng sẽ phải đảm bảo đồng bộ ở cả 2 dự án.” - bà Vân nói. 

• KIẾN NGHỊ THỦ TƯỚNG GIỚI THIỆU VAY TÍN DỤNG ƯU ĐÃI

Theo Tập đoàn Đèo Cả, thì từ tháng 5/2021, các nhà đầu tư đã đề xuất dự án và ngân hàng cam kết sẽ thu xếp khoảng 23.700 tỷ đồng để thực hiện hai Dự án Tân Phú - Bảo Lộc và Bảo Lộc - Liên Khương. Tuy nhiên, đến thời điểm này, ở Dự án Tân Phú - Bảo Lộc các nhà đầu tư khác đã không thể cam kết thu xếp vốn tham gia dự án vì nhiều nguyên nhân. Chỉ có Tập đoàn Đèo Cả vẫn kiên trì và tiếp tục thực hiện.

Tập đoàn Đèo Cả cho biết, từ khi bắt đầu triển khai, đứng đầu là Tập đoàn Đèo Cả vẫn kiên định theo đuổi, tài trợ kinh phí lập đề xuất dự án và tiếp tục triển khai lập báo cáo nghiên cứu khả thi. Đồng thời, Tập đoàn Đèo Cả cam kết bảo đảm nguồn vốn chủ sở hữu 1.743 tỷ đồng để tham gia đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư dự án.

Trong bối cảnh này, Tập đoàn Đèo Cả đã có ý kiến đề xuất các giải pháp khả thi về tài chính cho dự án triển khai. Đối với phương án không tăng vốn ngân sách nhà nước, ngân hàng phải cho nhà đầu tư vay ưu đãi với tỷ lệ 80% nhu cầu vốn huy động, 20% do nhà đầu tư tự thu xếp. Tuy nhiên, nếu vốn ngân sách nhà nước tham gia với tỷ lệ thấp, rất khó để ngân hàng thu xếp vốn cho các nhà đầu tư. Trong trường hợp tỉnh Lâm Đồng nghiên cứu, bố trí thêm 2.570 tỷ đồng ngân sách nhà nước nữa (tăng tỷ lệ vốn ngân sách lên 50% theo Luật PPP), nhà đầu tư có thể tự huy động được 9.073 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, tính khả thi về tài chính của hai Dự án Tân Phú - Bảo Lộc và Bảo Lộc - Liên Khương phụ thuộc lẫn nhau. Vì thế, cả hai nhà đầu tư đều mong muốn thực hiện đồng thời toàn tuyến Tân Phú - Bảo Lộc - Liên Khương để xác định kế hoạch thực hiện thông tuyến.

Và tại buổi bàn bạc mới đây nhất, FUTA và T&T GROUP cũng yêu cầu tăng vốn đầu tư nhà nước lên 50%. Tỉnh Lâm Đồng hiện rất trăn trở về vấn đề này bởi Lâm Đồng hiện tại vẫn đang là tỉnh còn nhiều khó khăn, thu ngân sách mỗi năm (năm 2023) chỉ đạt hơn 13 ngàn tỷ đồng, bên cạnh đó, tỉnh cũng đang có rất nhiều kế hoạch đầu tư công cần thực hiện để tạo đà cho phát triển kinh tế. 

Tại buổi làm việc gần nhất với các nhà đầu tư, Quyền Bí thư Tỉnh ủy Lâm Đồng Nguyễn Thái Học đề xuất hướng giải quyết đối với cả 2 dự án là nhà đầu tư giữ nguyên mức vốn của nhà nước hiện nay, bù lại tỉnh sẽ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giới thiệu nhà đầu tư được vay tín dụng ưu đãi với tỷ lệ 80% nhu cầu vốn huy động.

Hiện nay, theo thông tin mới nhất tại cuộc họp của Ban Chỉ đạo các công trình trọng điểm quốc gia ngành Giao thông vận tải vào ngày 14/6 thì Dự án Cao tốc Tân Phú - Bảo Lộc và Bảo Lộc - Liên Khương đang chờ Hội đồng thẩm định liên ngành thẩm định, phê duyệt phương án tiền khả thi. Song song đó, cả 2 dự án vẫn đang triển khai các thủ tục quan trọng khác như công tác bồi thường giải phóng mặt bằng, hỗ trợ tái định cư...

Trong khi chờ đợi các bộ, ngành Trung ương giải quyết những vấn đề về thủ tục thì vấn đề liên quan khác, trong đó có việc thoả thuận vốn của nhà đầu tư như thế nào, Nhà nước bao nhiêu vẫn đang được bàn bạc để thống nhất, giải quyết một cách hài hoà, để đảm bảo cả lợi ích của nhà đầu tư, Nhà nước lẫn lợi ích của người dân khi tuyến cao tốc đưa vào sử dụng. 

(CÒN NỮA)