Vào tiết tháng 5, khi những cơn mưa đầu mùa đổ xuống ngày một nhặt hơn trên cao nguyên xanh ngát, khi những chùm phượng tím cuối mùa thưa dần trên những tán lá non và khi phố núi ướt đẫm sương giăng mỗi buổi sớm mai chờ đón bình minh nắng ấm ... ấy là lúc mùa bơ chín rộ trên khắp các vùng Bảo Lộc, Di Linh, Lâm Hà, Đà Lạt. Thật thú vị khi được ngồi trong quán giải khát bên hồ Xuân Hương thơ mộng, nhâm nhi ly sinh tố bơ tươi ngon, béo ngậy để thả hồn ngắm nhìn Đà Lạt “trời, mây, nước mênh mông”.
Bơ, những trái bơ dài bóng mịn, xanh biếc trên những cành cao trĩu xuống như gọi mời, bơ chất cao trong các sạp hàng quanh chợ Đà Lạt, bơ được các thương lái thu mua khắp nẻo tụ về các vựa trái cây rồi phân phối đi các tỉnh thành trong nước. Bơ trở thành đặc sản, là món quà đặc biệt trên tay du khách khi phố núi vào hạ.
Khi được biết nguồn gốc, xuất xứ của bơ ta sẽ rất thích thú và tự cảm vị của bơ thơm ngon, sang trọng hơn vì bơ không phải là loài cây bản địa, nó được di thực từ phương xa đến Việt Nam rất kỳ công. Bơ là loài cây cận nhiệt đới, có nguồn gốc từ Mexico và Trung Mỹ từ thời cổ đại. Khoảng thế kỷ 17, bơ được đưa vào trồng ở Jamaica và Tây Ban Nha. Vào những năm 40 của thế kỷ 20, người Pháp đưa cây bơ từ Trung Mỹ vào Việt Nam để trồng trên đất Lâm Đồng, nơi có khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp cho cây bơ phát triển. Cho đến nay, cây bơ đã có mặt, sinh trưởng ở khắp các tỉnh miền Đông Nam Bộ và các tỉnh Tây Nguyên. Nhưng giống bơ ngon nhất vẫn là bơ được trồng trên đất Lâm Đồng và Đắk Lắk, vùng đất bazan nắng và gió. Bơ có hai loại chính là bơ sáp và bơ nước, trong đó dòng bơ sáp được nhiều người ưa chuộng vì thịt của bơ sáp dẻo, thơm, béo, màu ruột vàng bắt mắt. Bơ ngon thuộc dòng sáp được kể đến là: Bơ 034 trái dài, ruột vàng, béo ngậy, thơm ngon không có đối thủ; Bơ Booth, một trong những loại bơ nổi tiếng của Đà Lạt, có nguồn gốc từ Mỹ, quả to tròn ruột vàng đẹp mắt; Bơ Hass cũng có xuất xứ từ Mỹ, trái hình bầu dục, ruột vàng thơm dẻo, lớp vỏ màu tím lạ mắt. Ngoài ra còn rất nhiều loại bơ khác cũng khá ngon và được ưa chuộng như: Bơ tứ quý, Bơ Reed, Bơ Fuert ....
Bơ là một loài cây đặc hữu, có giá trị kinh tế cao. Phần thịt của trái bơ rất bổ dưỡng, thường được dùng làm nguyên liệu cho các món ăn: sinh tố, kem, làm salade, sushi hoặc ăn với bánh mì bằng cách quét bơ lên bánh mì rồi rắc thêm đường. Bơ còn được xắt lát dầm với nước mắm ăn với cơm cũng rất ngon và lạ miệng. Ăn bơ đều đặn có tác dụng nhuận tràng, đẹp da vì thế bơ là một món ăn ưa chuộng của phụ nữ. Không chỉ làm thực phẩm, bơ còn được các quý bà dùng vào việc chăm sóc và dưỡng da.
Phố núi Đà Lạt vào hạ là mùa của những cơn mưa trĩu hạt và mùa bơ chín rộ. Đến với phố núi mùa này, du khách sẽ được tận hưởng cái mưa lạnh rất khác biệt của Đà Lạt mà không nơi nào có được. Bầu trời xám trắng sũng nước, những cơn mưa đỏng đảnh lúc khoan, lúc nhặt. Lúc thì như bụi phấn bay bay dịu nhẹ, lúc thì ào ạt xô tới như tức giận điều gì, chợt trong khoảnh khắc bầu trời xám như rách toạc ra để lộ những mảng trời xanh nhỏ nhoi và hắt xuống mặt đất những tia nắng ấm quý giá trong cái mưa lạnh tê người. Ta đừng vội mừng là mưa đã tạnh, chỉ chốc lát thôi vết rách trên trời lại lành và mưa lại bay bay ... Vào mùa này, nếu đi xe máy hay dạo bộ, du khách phải luôn mang theo áo mưa hoặc dù che, đó cũng là một nét đặc trưng riêng của Đà Lạt.
Đến với Đà Lạt khi phố núi vào hạ, ngoài việc thưởng mưa và tham quan các điểm vui chơi, các thắng cảnh hấp dẫn, du khách còn tha hồ thưởng thức vị thơm ngon, béo ngậy của bơ. Khắp phố phường đâu cũng có bơ, bơ đổ về phố từ Bảo Lộc, Lâm Hà và ngoại thành Đà Lạt, nơi nguồn cung rất dồi dào, thỏa sức cho du khách thưởng thức và mua về làm quà sau một chuyến du lịch, nghỉ dưỡng đầy thú vị.
LƯƠNG NGUYÊN MINH
