Với quyết tâm gìn giữ truyền thống của cha ông để lại, anh Lê Văn Tẻm, Thôn 1, xã Lộc Nam, huyện Bảo Lâm đã dựng ngôi nhà dài để làm nơi sinh sống và lưu giữ các vật dụng sinh hoạt hằng ngày và nhạc cụ của người K’Ho. Đây là căn nhà mô phỏng nhà dài còn lại duy nhất của địa phương. 

Anh Lê Văn Tẻm thổi khèn bầu trong ngôi nhà dài còn lại duy nhất ở xã Lộc Nam

Phải tối trời mới gặp được anh Tẻm vì đang vào vụ mùa cà phê. Câu chuyện bắt đầu từ những năm 1994, khi anh Tẻm (sinh năm 1966) lấy vợ là chị Ka Phẻn, một phụ nữ K’Ho tại Bảo Lâm. Thuở nhỏ, lúc còn ở Bình Thuận, anh Tẻm đã đam mê nhạc cụ truyền thống và cồng chiêng. Lên với đại ngàn Nam Tây Nguyên hùng vĩ, sở trường và đam mê của anh có thêm điều kiện  để thể hiện.

Căn nhà mô phỏng nhà dài của anh Tẻm nằm cuối xóm, trên một sườn đồi thoai thoải. Căn nhà là mơ ước gìn giữ dáng dấp nhà dài của đồng bào K’Ho. Nhà 3 gian được dựng bằng gỗ, sàn gỗ, có cầu thang gỗ dựng ở góc nhà. Căn nhà chỉ khác nhà dài nguyên bản là kích thước được thu nhỏ và  mái lợp bằng tôn thay vì cỏ tranh như trước đây.

Nhà đã bạc thếch màu vì những mùa mưa nắng nhưng bên trong là vô số “báu vật” của đại ngàn. Từ cồng chiêng được tấu trong những những dịp cúng bái, lễ hội, cưới hỏi, đám tang cho đến những chóe rượu cần đủ kích cỡ bày biện khắp nhà. Rồi những nhạc cụ là thanh âm réo rắt của núi rừng như khèn bầu, sáo, trống được treo trang trọng trên tường gỗ. Ngoài ra, trong căn nhà dài, các dụng cụ đi rừng và sản xuất nông nghiệp như xà gạc, dao, rìu, gùi cũng được anh gìn giữ.

Không chỉ là người lưu giữ hiện vật, anh Tẻm còn thành thạo các điệu cồng chiêng như sấm rền; thổi khèn bầu, sáo lúc trầm, lúc bổng như trời có bốn mùa, ngày có mưa có nắng; tay trống truyền thống thôi thúc trai gái nhảy múa trong những ngày hội. Hiện, anh đang đảm đương nhiêm vụ chủ nhiệm Câu lạc bộ Cồng chiêng gồm 14 thành viên cả nam và nữ. Tất bật, lo toan cuộc sống thường ngày nhưng anh luôn dành thời gian để diễn tập cùng đội cồng chiêng, đưa đội đi biểu diễn khắp xã, huyện.    

Anh Lê Văn Tẻm tâm sự rằng, dù ở đâu thì cũng mong muốn lưu giữ những truyền thống tốt đẹp mà cha ông bao đời vun đắp để giáo dục con cháu. Hiện tại, gia đình anh đã dựng được ngôi nhà xây khá khang trang nhưng anh Tẻm vẫn giữ lại ngôi nhà dài, giữ lại những tinh hoa văn hóa của dân tộc mình. 

“Đã có nhiều người hỏi mua cồng chiêng, vật dụng, chóe rượu cần nhưng tôi đều lắc đầu, lỡ bán đi rồi sau này dẫu có tiền cũng khó  mua lại được, làm sao ăn nói với tổ tiên, con cháu”, anh Tẻm tâm sự. 

Ông Nguyễn Văn Thành, cán bộ Văn hóa - Thông tin xã Lộc Nam cho biết, toàn xã hiện có trên 40% đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống. Bà con đồng bào đến từ các vùng, miền khác nhau trong cả nước mang theo những đặc trưng văn hóa riêng góp phần làm phong phú thêm văn hóa của địa phương. Trong đó, anh Lê Văn Tẻm là một cá nhân điển hình của xã trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc của người K’Ho.  

http://baolamdong.vn/