Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, năm 2021 xuất khẩu hồ tiêu sang EU đạt 130,5 triệu USD, tăng 47% so với năm 2020. Thị phần hồ tiêu của Việt Nam chiếm 29,75% trong tổng giá trị nhập khẩu của EU, cao hơn so với 25,98% trong năm 2020. Còn theo Số liệu của Cơ quan Thống kê châu Âu (Eurostat), trong quý I/2022, Việt Nam tiếp tục là nhà cung cấp hồ tiêu lớn nhất cho EU, chiếm 33% tỷ trọng với 8.278 tấn, tăng vọt 34,6% so với cùng kỳ.
Bà Hoàng Thị Liên - Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam cho biết, hồ tiêu Việt Nam hiện chiếm 45% tổng lượng nhập khẩu hồ tiêu của thị trường EU, ở chiều ngược lại thị trường EU chiếm 23,7% tổng lượng hồ tiêu xuất khẩu của Việt Nam.
Hiệp định EVFTA đã mở ra nhiều cơ hội xuất khẩu cho hàng hóa Việt Nam, trong đó có mặt hàng hồ tiêu và gia vị khi 100% dòng thuế của gia vị tại Chương 9 được hưởng mức thuế suất 0% ngay khi Hiệp định có hiệu lực. Việc này giúp hồ tiêu Việt có lợi thế cạnh tranh so với các đối thủ như Brazil và Indonesia.
Mặt khác, nhu cầu tiêu thụ hồ tiêu của EU tăng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho hồ tiêu Việt Nam gia tăng thị phần ở thị trường này.
Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội mang lại, thị trường này cũng đặt ra không ít thách thức đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam bởi các biện pháp phi thuế quan ngày càng được kiểm soát nghiêm ngặt, trong khi đó nhiều doanh nghiệp vẫn chưa có sự chuẩn bị tốt để thực thi Hiệp định EVFTA. Hồ tiêu Việt Nam cũng chưa đủ sức cạnh tranh so với các đối thủ. Thương hiệu hồ tiêu Việt vẫn còn khá mờ nhạt tại thị trường EU. “Hàng rào lớn nhất của ngành hồ tiêu ở thị trường EU là tiêu chí về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật và phân bón. Nội dung của hai tiêu chí này ngày càng nhiều và chặt chẽ hơn”, bà Hoàng Thị Liên chia sẻ.
Đồng quan điểm về vấn đề này, theo TS. Ngô Xuân Nam - Phó Giám đốc Văn phòng Thông báo và Điểm hỏi đáp quốc gia về vệ sinh dịch tễ và kiểm dịch động thực vật (Văn phòng SPS Việt Nam) (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), nông sản tại EU rất có giá trị. Ví dụ, 4 quả cà chua bán tại một siêu thị ở Geneva, Thụy Sĩ có giá khoảng 200.000 đồng, hoặc 1kg vải thiều có giá lên tới 500.000 đồng. Vấn đề nằm ở chỗ, làm thế nào và bao giờ nông sản Việt có thể "thâm nhập sâu" vào thị trường này.
Cùng theo ông Ngô Xuân Nam, một trong những rào cản lớn nhất của nông sản Việt khi đưa vào EU đó là các vấn đề liên quan đến dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Với tư duy sản xuất còn nhỏ lẻ, manh mún của người dân, khả năng kiểm soát vấn đề này khó triệt để.
Nguyên nhân bởi, dư lượng thuốc có thể xuất hiện khi người dân sử dụng chung các bình pha chế thuốc; hoặc lan theo gió, nước, đất từ ruộng bên cạnh; thậm chí chưa cập nhật kịp danh sách mới nhất mà EU ban hành. Do đó, để giải quyết một cách căn cơ, việc quan trọng là phải nâng cao nhận thức, bắt đầu từ những người trực tiếp sản xuất là nông dân hiện tại, sau đó là những nông dân công nghệ cao tương lai.
TTTTCN&TM
