Không chỉ là các doanh nghiệp lớn, xây dựng vùng trồng rộng lớn mới xuất khẩu sầu riêng sang thị trường các quốc gia khác; một doanh nghiệp nhỏ tại xã Mê Linh, huyện Lâm Hà cũng đang đưa những múi sầu riêng Việt đi khắp nơi dưới dạng cấp đông. 

Công ty TNHH Hùng Ngọc, trước đây bà con người Mê Linh thường quen gọi là vựa sầu riêng Nga Dưỡng, đang trong vụ thu hoạch sầu riêng cuối, chuẩn bị những công hàng xuất khẩu theo yêu cầu của khách hàng. Anh Nguyễn Kế Quang, nhân viên quản lý công ty cho biết, Hùng Ngọc là doanh nghiệp nhỏ đóng chân trên địa bàn xã Mê Linh và từ nhiều năm nay, công ty vẫn tích cực xuất khẩu sầu riêng sang thị trường Đài Loan, Trung Quốc. Nếu những năm gần đây, thị trường Trung Quốc ưa trái sầu riêng tươi thì công ty lại đi theo hướng khác, đó là bóc múi, cấp đông sầu riêng để xuất khẩu theo dạng hàng múi. Anh Quang cho biết, hiện tại cuối mùa, mỗi ngày công ty thu mua được khoảng 60-70 tấn trái. Trong đó, hàng đẹp, trái tròn đều được ưu tiên xuất khẩu trái tươi sang thị trường Trung Quốc. Hàng hơi lệch trái, múi to múi nhỏ được tách múi, cấp đông chủ yếu phục vụ thị trường Đài Loan, Trung Quốc và một phần nhỏ bán nội địa.

Theo anh Nguyễn Kế Quang, xuất khẩu sầu riêng cấp đông yêu cầu đầu tư hệ thống dây chuyền sản xuất quy mô, bài bản hơn xuất trái tươi. Như Công ty Hùng Ngọc, sầu riêng tươi được thu mua, phân loại trái chín đúng tiêu chuẩn, trái méo, lệch thì được tách múi, múi tách phải đảm bảo nguyên dạng, không dập, không vỡ. Múi tách ra cho vào cấp đông -40 độ trong 8 giờ, sau đó cho ra con-tainer lưu trữ -20 độ. Mỗi tháng, khách đặt hàng cho Hùng Ngọc từ 5-7 container, mỗi container là 28 tấn múi, một con số rất lớn. Trung bình mỗi tháng, Hùng Ngọc cấp đông được 120 tấn múi sầu riêng, xấp xỉ 600 tấn trái tươi. Vì vậy, Hùng Ngọc thu mua sầu riêng trên khắp các vùng, miền có loại trái này. Theo anh Quang, xuất khẩu tươi sang Trung Quốc có cái lợi là đầu tư ban đầu dễ dàng hơn, không phải chi phí quá nhiều. Tuy nhiên, xuất tươi yêu cầu trái phải rất đẹp, từ 3-4 kg/trái, tròn đều, không được méo. Trong khi cấp đông không yêu cầu quá cao, chỉ cần trái có múi dầy, chín đều, hương vị đậm đà là đủ đáp ứng yêu cầu của khách. 

Điểm thuận lợi cho Công ty Hùng Ngọc khi tham gia lĩnh vực làm sầu riêng cấp đông là mùa vụ ở Việt Nam kéo dài rất lâu, gần như quanh năm có sầu riêng. Vụ sầu riêng sớm nhất là ở miền Tây, ngay sau Tết Âm lịch. Sau đó là vùng Đạ Tẻh, Đạ Huoai của Lâm Đồng. Rồi xoay vòng đất sầu riêng Bình Phước, Đắk Lắk, Đắk Nông, Hàm Thuận của Bình Thuận và mùa cuối năm có sầu riêng Lâm Đồng. Nhu cầu thu mua sầu riêng của Công ty Hùng Ngọc rất lớn, trong đó có thu mua trái của bà con Lâm Hà và các huyện lân cận. 

Không chỉ thu mua sầu riêng để tách múi cấp đông, Công ty Hùng Ngọc cũng đang vận động, hỗ trợ nông dân Lâm Hà quy hoạch, canh tác vùng sầu riêng đúng chuẩn để xây dựng mã số vùng trồng, xuất khẩu chính ngạch sầu riêng sang thị trường Trung Quốc do thuận lợi về logistics, giá cũng khá cao. Anh Nguyễn Kế Quang nhận xét: “Vùng Lâm Hà hiện chưa nhiều sầu riêng nhưng do khí hậu lạnh, sầu riêng ở đất Lâm Hà vừa chín trễ, hương vị lại ngọt đậm, công ty rất ưu tiên cho vụ trễ của Nhân dân địa phương, giá cao hơn giá trung bình”. Chín trễ cũng là ưu tiên hàng đầu với vùng sầu riêng Lâm Hà, khi hầu hết sầu riêng cả nước đã xong vụ thu hoạch thì loại trái này ở Lâm Hà mới bắt đầu vào vụ. Đây cũng là thế mạnh, bởi vậy công ty vận động nông dân Hang Hớt, Cổng Trời, Buôn Chuối của Mê Linh trồng và chăm sóc sầu riêng đúng chuẩn xuất khẩu. Được biết, công ty cũng đã liên kết với nhiều nông hộ trong vùng lân cận, đều trồng sầu riêng ở năm thứ 4, thứ 5, hy vọng vụ sầu riêng năm tới công ty sẽ có đầu vào dồi dào và chủ động hơn.

Bà Mạc Thị Thu Thủy - Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Mê Linh, huyện Lâm Hà cho biết, Công ty TNHH Hùng Ngọc là doanh nghiệp địa phương. Nhờ tìm được đầu ra, Công ty Hùng Ngọc đã mở được con đường xuất khẩu sầu riêng cấp đông và trái tươi, giúp nông dân có thêm một địa chỉ gần gũi. Công ty cũng đang xây dựng mã số vùng trồng, cùng chính quyền xã và nông dân quy hoạch vùng sầu riêng đạt chuẩn xuất khẩu, tìm đầu ra ổn định lâu dài cho nông dân.