Thống kê của Liên minh Hợp tác xã (HTX) Lâm Đồng cho biết, toàn tỉnh đến nay có 430 HTX nông nghiệp với gần 9.000 thành viên. Trong đó có 25 HTX nông nghiệp thu hút khách du lịch tham quan, trải nghiệm quy trình sản xuất, thu hoạch, sơ chế, chế biến nông sản, lưu lại với những góc ảnh yêu thích và chọn mua sản phẩm làm quà cho chuyến đi. 

Qua khảo sát mô hình HTX Trùn quế ở huyện Đơn Dương từ năm 2022 đã liên kết với các cơ sở sản xuất, kinh doanh nông sản tại khu vực để xây dựng và phát triển du lịch. Theo đó, HTX chăm sóc trùn quế từ thức ăn phế phẩm rau, củ, quả, tạo ra chất thải phục vụ trở lại cho sản xuất nông nghiệp hữu cơ. Trong năm 2023, HTX đã tiếp đón nhiều đoàn khách từ các tỉnh, thành trong nước trải nghiệm mô hình kết hợp tham quan khuôn viên cây xanh, hoa quả bao quanh. Đặc biệt, HTX liên kết doanh nghiệp Avocado Farm phát triển du lịch cộng đồng với diện tích hơn 2 ha, tọa lạc trên ngọn đồi với quần thể khu homestay, khu trải nghiệm nông nghiệp tuần hoàn và quán cà phê 360 độ view. “Đến đây, du khách còn theo tuyến tham quan nhà thờ Ka Đơn và một số nhà sàn cổ của người Chu ru; trải nghiệm hoạt động sản xuất với nông dân tại những vườn rau; thưởng thức ẩm thực canh cà đắng nấu với da trâu, cá suối cuốn lá rừng nướng ăn kèm với muối ớt xanh; tìm hiểu quy trình làm rượu cần truyền thống của người Churu do nghệ nhân Ma Bio giới thiệu; trải nghiệm nghề làm nhẫn bạc thủ công của nghệ nhân Ya Tuất, tranh thêu tay của nhà dòng Tu Tra; công đoạn làm gốm của nghệ nhân Ma Bi và Ma Li…”, Giám đốc HTX Phạm Thị Thanh Tuyền cho biết thêm. 

Với thành phố du lịch Đà Lạt, mô hình HTX Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Liên Hằng trồng dâu hữu cơ thương phẩm kết hợp với trải nghiệm tham quan khu sơ chế, đóng gói rau, củ, quả tại xưởng. Mỗi năm HTX thu hút hàng trăm đoàn sinh viên của các trường đại học, du khách trong và ngoài nước tham quan, nghiên cứu, đã tạo việc làm cho trên 20 lao động địa phương; quảng bá, giới thiệu sản phẩm giá trị hàng hóa cao, tăng doanh thu cho thành viên. 

Ở TP Đà Lạt đáng kể Mô hình HTX Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Măng Lin với 7 thành viên chính thức, liên kết với các hộ nông dân tổ chức sản xuất rau, củ, quả công nghệ cao kết hợp với du lịch canh nông, tham quan trang trại thú cưng, check in ngoạn cảnh… thu hút ngày càng đông đảo khách tham quan du lịch, giải quyết việc làm cho hàng chục lao động địa phương, đạt thu nhập bước đầu khoảng 7-8 triệu đồng/người/tháng… 

Tuy nhiên, cũng theo Liên minh HTX Lâm Đồng, bên cạnh những hiệu quả tích cực nêu trên, việc phát triển các mô hình HTX du lịch cộng đồng, sinh thái trong thời gian qua trên địa bàn vẫn còn đối diện với nhiều khó khăn, hạn chế. Đó là hoạt động còn nhỏ, lẻ; trình độ chuyên môn về du lịch của cán bộ quản lý HTX còn giới hạn; chưa mở rộng liên kết giữa công ty du lịch với HTX. Trong khi đó, sản phẩm nông nghiệp cũng như du lịch của HTX thiếu đa dạng và hấp dẫn, sức cạnh tranh chưa cao. Một số HTX ở vùng sâu, vùng xa, giao thông không thuận lợi, nên khó thu hút khách tham quan, trải nghiệm. 

Để khuyến khích, hỗ trợ HTX phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng trong thời gian tới, Liên minh HTX Lâm Đồng xác định giải pháp tập trung tuyên truyền nâng cao nhận thức cán bộ quản lý, nghiệp vụ, thành viên, người lao động trong HTX nhận biết những cơ hội lớn phát triển du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái, từ đó hình thành ý tưởng đầu tư phát triển du lịch. 

Tiếp theo cần lựa chọn các HTX có tiềm năng, lợi thế phát triển du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái để hỗ trợ xây dựng thành các mô hình sản xuất gắn với kinh doanh, dịch vụ du lịch hay mô hình HTX chuyên kinh doanh, dịch vụ du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái để nhân rộng. Đồng thời, tăng cường sự liên kết, phát triển các tuyến điểm du lịch giữa doanh nghiệp với HTX trong và ngoài tỉnh tạo thành các chuỗi liên kết để đưa du khách về với vùng nông thôn. 

“Để thu hút các tổ chức kinh tế, HTX, hộ gia đình đầu tư phát triển du lịch canh nông, du lịch sinh thái và du lịch cộng đồng cần tập trung đầu tư cơ sở hạ tầng, hỗ trợ vay vốn ưu đãi, xúc tiến quảng bá, phát triển sản phẩm du lịch có chất lượng, đa dạng đặc trưng từng vùng, miền, địa phương, mang tính trải nghiệm cao. Đặc biệt, chú trọng phát triển sản phẩm mới, có tính cạnh tranh cao và bắt kịp với xu hướng và thị hiếu của khách du lịch. Liên minh HTX tỉnh thường xuyên kết nối thông tin giữa các HTX với doanh nghiệp lữ hành, tư vấn, hỗ trợ xây dựng phương án kinh doanh gắn với du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái, du lịch canh nông đạt hiệu quả hơn…”, theo Liên minh HTX Lâm Đồng.